تکنیک رهبری؛ منظم پاداش ندهید!

🌟 دانشمندان، آزمایش جالبی را درباره مکانیزم پاداش انجام دادند. آنها دو کبوتر را به گونه ای شرطی کردند که بعد از نوک زدن به یک میله، دانه دریافت کنند اما با یک تفاوت: کبوتر اول، بعد از آن که ۳ بار نوک می زد دانه می گرفت اما کبوتر دوم، گاهی بعد از ۲ بار نوک زدن دانه می.گرفت، گاهی بعد از سه دفعه و گاه بعد از پنج مرتبه نوک زدن به میله و بیشتر.

🌟 بعد از آن، دانشمندان تصمیم گرفتند بعد از نوک‌زدن‌های کبوتران، دیگر دانه‌ای به آنها ندهند؛ فکر می‌کنید چه شد؟
کبوتر اول، چندین بار بخت خود را با سه بار نوک زدن به میله آزمود و چون دید خبری از دانه نیست، به زودی از خیر نوک زدن گذشت. اما کبوتر دوم – که به طور منظم دانه نگرفته بود – زمان بیشتری را صرف نوک زدن به میله کرد. او بارها و بارها سراغ میله رفت، یک بار دو مرتبه نوک زد، دفعه دیگر ۵ نوک زد، زمانی سه بار و … .

🌟 دانشمندان با انجام آزمایش‌های متعدد بر روی کبوتران و سپس انسان‌ها، کوشیدند بهترین سیستم پاداش‌دهی در محیط‌های کاری را بیابند. برآیند همه این پژوهش‌ها این بود: “پاداش را به صورت نامنظم ارائه دهید.”

🌟 بدیهی است که پاداش در قبال “ایده یا عمل عالی کارمند” داده می‌شود اما دانشمندان علوم رفتاری می‌گویند نباید در قبال “تعداد مشخصی ایده یا عمل عالی”، پاداش داده شود. همچنین نباید ایده ها و اعمال عالی، بی‌پاداش بمانند. در صورت اول (پاداش در قبال تعداد مشخصی ایده یا عمل عالی) دو اتفاق می افتد:

🌟 آنچه امروز به عنوان پاداش به کارمندتان می‌دهید و برای او دلچسب و انگیزه‌بخش است، بعد از چند بار تکرار، به یک “حق مسلّم” تبدیل می‌شود و قدرت انگیزشی‌اش را از دست می‌دهند.

🌟 در صورتی که وقفه ای در ارائه پاداش پیش بیاید، “کارمندِ شرطی شده به پاداش مشخص” از ادامه فعالیت‌های مثبت خویش دست برمی‌دارد.

در صورت دوم (ندادن پاداش) نیز مشخص است که انگیزه بعدی برای ادامه کارکرد مثبت وجود نخواهد داشت.

🌟 بنابراین، به مدیران توصیه می شود سیستم پاداش‌دهی‌شان را “غیرمنظم” کنند. یعنی ممکن است یک کارمند یک بار بعد از انجام “۵ کار مثبت” پاداش بگیرد، دفعه بعد دو بار پشت سر هم و هر بار برای “۱ کار مثبت” پاداش بگیرد و بار دیگر بعد از انجام “۳ کار مثبت” و … . در چنین صورتی،  اولا مرز بین حقوق و پاداش برای کارمندتان شفاف می‌شود، ثانیاً در صورتی که به هر علتی وقفه‌ای در نظام پاداش‌دهی رخ بدهد، کارمند از ادامه عملکردهای مثبت باز نمی‌ایستد.
فراموش نکنید که به عنوان یک مدیر، باید به نیروهای‌تان انگیزه بدهید و “پاداش غیرمنظم” یکی از راه‌های علمی این انگیزه‌بخشی است.